اپیزود ۱۱- May Be I May Be You

منابع

توضیحات آلبوم شکست ناپذیر در وبسایت گروه اسکورپیونز

ویکی پدیا گروه اسکورپیونز

اول مرداد امسال (۱۳۹۸) هشتادمین سال تولد یکی از مشهورترین آهنگسازان و ملودی سازان تاریخ موسیقی ایران بود. آهنگسازی که طی بیش از شصت‌وپنج ‌سال عمر هنری بیش از پانصد ترانه ساخته. استاد انوشیروان روحانی متولد اول مرداد ۱۳۱۸ در شهرستان رشت هستند، از سن پایین آموزش موسیقی را ابتدا توسط پدرشان شروع کرد و بعدتر وارد هنرستان موسیقی شد. از ۱۵ سالگی نوازندگی را در رادیو شروع کرد و در بیست‌ویک‌سالگی اولین ترانه خود به نام اسرار ساز با صدای خانم پوران ساخت. او طی این سال‌ها ترانه‌های بسیاری برای بسیاری از خوانندگان به نام ایرانی و غیرایرانی ساخت.

مشخصه بارز کارهای انوشیروان روحانی ملودی‌های زیبا و به‌یادماندنی آن‌هاست که در عین ایرانی‌بودن قابلیت حضور در موسیقی بین‌المللی را هم دارند.

در اپیزود پنجم و ششم مترونوم به‌تفصیل در مورد ترانه سلطان قلب‌ها صحبت کردیم. چندتایی از ترانه‌های ساخت ایشان هم جزو فرهنگ‌عامه جامعه ایرانی شده‌اند از همین ترانه سلطان قلب‌ها تا ترانه گل سنگم و البته ترانه مشهور تولدت مبارک که در هر جشن تولدی خوانده می‌شود.

امروز به مناسبت هشتادسالگی استاد سراغ داستان ساخته‌شدن یکی دیگر از این ترانه‌ها می‌رویم. ترانه‌ای که این بار خارج از مرزهای ایران ساخته و معروف شد، اما قبل از هر چیز ده‌دوازده دقیقه‌ای موسیقی گوش کنید و کیف کنید تا به قول مجری‌های تلویزیونی برگردیم….

 

(گزیده‌ای بود از مجموعه‌ای از ترانه‌های مشهور انوشیروان روحانی. بماند که انتخاب چندتایی از بین این‌همه آهنگ کار سختی بود.)

 

داستان این بار از اواخر دهه چهل شروع می‌شود. وقتی شرکت یاماهای ژاپن یک فستیوال و مسابقه ترانه‌سازی بین‌المللی برگزار می‌کند تا چند ترانه بین آن‌ها به‌عنوان بهترین کارها انتخاب بشوند. انوشیروان روحانی تصمیم می‌گیرد در این مسابقه شرکت کند. انوشیروان روحانی از سال‌ها قبل با شرکت یاماها کار می‌کرد و روایتی هست که او اولین کسی بود که ارگ الکترونیکی را وارد موسیقی ایرانی کرد. پیانوها و ارگ‌های ساخت یاماها همیشه از سازهای موردعلاقه استاد بود و حتی شرکت یاماها همان سال‌ها به سفارش ایشان ارگی ساخت که قابلیت نواختن فواصل موسیقی ایرانی و ریتم‌های ایرانی را داشت. البته به‌واسطه همین ارتباط کاری، دوستی نزدیکی هم با آقای گنیچی کاووکامی، پرزیدنت و مالک اصلی کارخانه یاماها برقرار شده بود که داستان مفصلش خودش را دارد و تعریفش می‌ماند برای قسمت‌های دیگر.

بگذریم، بالاخره آهنگ موردنظر با شعری از کریم فکور و صدای عهدیه بدیعی ساخته و ضبط می‌شود. متأسفانه ترانه وقتی به ژاپن می‌رسد که زمان پذیرش ترانه‌ها به مسابقه گذشته بوده و ترانه نمی‌توانست وارد مسابقه شود. این ترانه هیچ‌وقت هم به بازار نیامد و در بین کارهای منتشرنشده باقی ماند.

اینجا باید پرانتز کوچکی باز کنم و توضیحی بدهم:

(دهه پنجاه دهه درخشش ترانه‌های ایرانی به‌ویژه ترانه‌های پاپ بود و تعدادی بسیاری از شاهکارهای موسیقی ایران طی این دهه ساخت شده، ولی متأسفانه برعکس دهه پنجاه، دهه بعد یعنی دهه شصت خورشیدی سال‌های برهوت موسیقی در ایران بود. به‌غیراز سرودهای جنگی سفارشی ساخته شده در رادیو و تلویزیون و تک‌وتوک آلبوم‌های بعضی موسیقی‌های سنتی، کار دیگری در مورد موسیقی انجام نمی‌شد. اگر به این مبحث علاقه‌مندید به مقاله روایتی از موسیقی بعد انقلاب ۱۳۵۷ تا سال ۱۳۸۸ از کتاب چهارمقاله نوشته محسن نامجو و همچنین مجموعه‌برنامه‌های چهل سال موسیقی بعد انقلاب، نوشته سحر سخایی در پادکست «رادیودست‌نوشته‌ها» مراجعه کنید.)

خلاصه هنوز سال‌ها مانده بود تا فرستنده‌های ماهواره‌ای و اینترنت دنیا را به‌صورت دهکده جهانی پیش‌بینی‌شده مارشال مک‌لوهان دربیاورند. بیشتر موسیقی مصرفی مردم در آن سال‌ها یا از لس‌آنجلس و به‌صورت قاچاق می‌آمد و یا کاست‌های خواننده‌های ترک و اروپایی بود که رانندگان کامیون‌های ترانزیت از آن‌طرف مرزها با خود می‌آوردند و احتمالاً یکی از دلایل اینکه طی آن سال‌ها خوانندگان انگلیسی‌زبان آلمانی در ایران طرفداران بسیاری داشتند همین بود. گروه‌های پاپی مثل مادرن‌تاکینگ، ساندرا، آلفاویل، بلوسیستم، گروه‌های راکی مثل اوومف و اکسپت و البته اسکورپیونز با آن ترانه خاطره‌انگیز سال‌های دهه هشتاد میلادی، Still Loving you (هنوز هم دوستت دارم).

البته اسکورپیونز ترانه خیلی مشهوری هم چند سال بعدش بیرون داد. ترانه باد تغییرات یا Wind of change که یادآور سقوط دیوار برلین و برچیده‌شدن بساط بلوک شرق بود و در همه دنیا همه‌گیر شد. ترانه مدت‌ها در آلمان شماره اول جدول بود و در انگلیس به رتبه دوم رسید و در اوت ۱۹۹۱ جایگاه چهارم از ۱۰۰ ترانه برتر در ایالت متحده را گرفت.

 

سال‌ها می‌گذرد تا می‌رسیم به یک روز در سال ۱۹۹۷ در شهر هانووِر آلمان و در منزل مشهورترین جراح مغز و اعصاب ایران یعنی پرفسور مجید سمیعی. آن سال‌ها رضا روحانی در هانووِر درس موسیقی می‌خواند و انوشیروان روحانی برای دیدن پسرش زیاد به آن شهر سفرمی کرد و به‌واسطه دوستی که از قبل با پرفسور سمیعی داشت به منزل ایشان در همین شهر هم زیاد می‌رفت. یک روز دریک مهمانی در منزل دکتر سمیعی وقتی انوشیروان روحانی و کلاوس ماینه خواننده اصلی گروه اسکورپیونز هم حضور داشت، پرفسور سمیعی پیشنهاد همکاری و ساخت آهنگ برای گروه اسکورپیونز را آن‌ها می‌دهد که با استقبال طرفین روبه‌رو می‌شود. انوشیروان روحانی در آنجا به یاد ترانه‌ای که سال‌ها پیش برای شرکت در فستیوال یاماها ساخته می‌افتد و وقتی ملودی ترانه را برای کلاوس ماینه می‌زند، او هم خوشش می‌آید. کلاوس ماینه شروع می‌کند و این دفعه شعر دیگری به زبان انگلیسی برای این ترانه می‌سراید و بعد از مدتی آهنگی به نام May be I May be you ساخته می‌شود و کمی بعدتر، برای نخستین بار در سال ۱۹۹۸ در برنامه‌ای خیریه مفصلی که پرفسور سمیعی برای جمع‌آوری کمک‌های مالی برای تحقیقات نوروبایوتیک برپا کرده بود به همراه ارکستر بزرگی به رهبری استفان کوزینفسکی، خوانندگی کلاوس ماینه و پیانونوازی خود استاد اجرا می‌شود.

مضمون شعر کلاوس ماینه هم با این برنامه خیریه هماهنگی داشت و از مفاهیم انسانی مثل امید و کمک به همنوع صحبت می‌کند:

«شاید من، شاید تو، بتوانیم تغییری در جهان بدهیم. به داد کسی برسیم که در ظلمت گم شده. شاید من شاید تو، بتوانیم راهی به ستاره‌ها پیدا کنیم تا روح امیدواری را بیابیم و قلب ناامیدی را نجات بدهیم.»

 

نکته دیگر این است که تقریباً تمام آهنگ‌های آلبوم‌های گروه اسکورپیونز ساخت خود گروه است ولی به علت استقبال خوب از ترانه «می بی آی بی یو»، گروه تصمیم می‌گیرد این آهنگ رو با تنظیم جدیدی که حال و هوای هاردراک داشت در آلبوم رسمی قرار بدهد و چند سال بعد در سال ۲۰۰۴، این ترانه ششمین ترانه پانزدهمین آلبومِ استودیویی اسکورپیونز یعنی آلبوم شکست‌ناپذیر یا «آنبرکبل» شد.

 

آلبوم ‌شکست‌ناپذیر همان سال به رتبه چهارم جدول ۱۰۰ آلبوم برتر آلمان در سال ۲۰۰۴ می‌رسد.

در سال ۲۰۱۶ هم در مسابقات فینال رقابت‌های استعدادیابی یا همان وویس اوکراین یک گروه دونفره شامل پیر ادل و ویکتوریا این ترانه را اجرا می‌کنند که این اجرا هم اجرای موفقی بود.

 

این بود یازدهمین قسمت پادکست مترونوم. برای تهیه مطالب این قسمت از مصاحبه من با انوشیروان روحانی در بهمن‌ماه ۹۷، ویکی‌پدیا انگلیسی و فارسی و وب‌سایت گروه اسکورپیونز و سایر مطالب آنلاین استفاده شده. موسیقی مترونوم کاری است از رضا روحانی و پوستر این قسمت کاری است از حمید پارساییان.

 

برای حسن ختام این اپیزود به قطعه‌ای از ساخته‌های جدید رضا روحانی به نام << به شیرینی تو>> گوش می‌کنیم. رضا روحانی این قطعه را به مناسبت هشتادسالگی استاد انوشیروان روحانی ساخته و به ایشان تقدیم کرده. من هم در اینجا آرزوی سلامتی و شادی و عمر طولانی برای استاد می‌کنم و این قسمت مترونوم را به ایشان تقدیم می‌کنم.

 

روز و روزگار خوش، ایام به کام؛ مرداد ۱۳۹۸